رزین (resins) ترکیبات آلی مصنوعی و یا طبیعی هستند که ویسکوزیته بالایی دارند. نوع طبیعی آنها شفاف است و قابلیت اشتعال زایی زیادی دارند و رنگ انها در طیفی بین زرد و قهوه ای است. این مواد به راحتی در حلال های آلی مانند اتر حل می شوند اما در آب نامحلولند. تنها تفاوت نوع مصنوعی با نوع طبیعی آن ها، از نظر خواص شیمیایی و طریقه ی ساختشان است.
بشر سال هاست که از رزین های طبیعی که از گیاهان به دست میآید، استفاده می کند. معروف ترین و بهترین نمونه رزین های طبیعی، شیره درخت کاج است که در طول تاریخ جهت درزگیری قایقها، مومیایی کردن اجساد، ظروف غذا و مصارف دیگر مورد استفاده قرار گرفته است. علاوه بر این، رزین کاج در ساخت جلا، لاک، عطر، جوهر، جواهر و اشیا دیگر کاربرد داشته است.
با گذشت زمان و پیشرفت تکنولوژی، رزین به پلیمر تبدیل شد و رزین های مصنوعی تولید شدند که پایدارتر و قابل پیشبینی تر از رزین های طبیعی هستند. از رزین های مصنوعی میتوان در تولید پلاستیک، رنگ و محصولات مشابه بجای رزین طبیعی استفاده کرد. به دلیل این که رزین های مصنوعی در شرایط آزمایشگاهی و کنترل شده تولید می شوند، ناخالصی ندارند.
به مرور زمان رزینهای طبیعی، جای خود را به پلیمرهای شيميايي دادند. پلیمرهای مصنوعی جایگزین، نسبتا از پایداری و ثبات بیشتری برخوردار هستند. این پلیمرها به دلیل اینکه تحت شرایط آزمایشگاه و به صورت کنترل شده تولید میشوند، درصد ناخالصی بسیار پایینی دارند. امروزه این پلیمرها به عنوان رزین صنعتی شناخته میشوند. کاربرد رزین صنعتی بیشتر در تولید پلاستیک، رنگ و محصولات مشابه اینچنینی است.
انواع رزین بر اساس نحوه تولید
به طور کلی رزینها به دو دسته طبیعی و مصنوعی یا صنعتی تقسيم میشوند. همان طور که از اسم آنها مشخص است رزین طبیعی در طبیعت وجود دارد و از شیره تنه و ساقه درختان آسیب دیده گرفته میشود. اما رزین شیمیایی یا صنعتی در آزمایشگاههای تخصصی، با استفاده از مواد اولیه تحت شرایط ایدهآل ساخته میشود. در زیر به اختصار در مورد هر کدام توضیح میدهیم.
رزین صنعتی
رزین مصنوعی با توجه به اینکه بیشتر مصارف صنعتی دارد، به عنوان رزین صنعتی شناخته میشود. رزینهایی که تحت تأثیر گرما و حرارت به شکل خمیر در میآیند، ترموپلاستیک نام دارند. در مقابل، رزینهایی که با گرما هیچ تغییری نمیکنند و نامحلول هستند را ترموستینگ مینامند. رزینهای صنعتی به خاطر نوع کاتالیزور و مواد اولیه به کار رفته در ترکیبات آنها، به انواع مختلفی تقسيم میشوند. در زیر به برخی از آنها اشارهای مختصر میکنیم.
رزین پلی استر
- رزین صمغ استری
- رزین اپوکسی
- رزین کفپوش
- رزین اکریلیک
- رزین بتن
- رزین چوب